Το «Τάμα του Εθνους»
Το «Τάμα του Εθνους»Υπήρξε ίσως το χαρακτηριστικότερο σκάνδαλο της χούντας: ο τέλειος συνδυασμός της επαγγελίας μιας «Ελλάδος Ελλήνων Χριστιανών» με τη μεγαλομανία του δικτάτορα και το ξάφρισμα υπέρογκων δημόσιων κονδυλίων.
Στις 14 Δεκεμβρίου 1968 ο Παπαδόπουλος εξήγγειλε την ανέγερση ενός μνημειώδους ναού του Σωτήρος στα Τουρκοβούνια –ως εκπλήρωση, υποτίθεται, της σχετικής υπόσχεσης της Δ΄ Εθνοσυνέλευσης του 1829 προς το Θεό σε περίπτωση απελευθέρωσης της Ελλάδας. Σύμφωνα άλλωστε με τη χουντική προπαγάνδα, η «επανάστασις» της 21ης Απριλίου 1967 δεν ήταν παρά η άμεση συνέχεια -και ολοκλήρωση- του 1821.
Το έργο εγκρίθηκε στις 5.1.69 σε κοινή συνεδρίαση υπουργικού συμβουλίου και αρχιεπισκόπου. Για την επίβλεψή του συστήθηκε το Μάιο μια «Ανώτατη Επιτροπή» με πρόεδρο τον ίδιο τον πρωθυπουργό Γ. Παπαδόπουλο και μέλη τον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, τους υπουργούς Εσωτερικών Στ. Πατττακό, Συντονισμού Ν. Μακαρέζο, Παιδείας Θ. Παπακωνσταντίνου, Δημ. Εργων Κ. Παπαδημητρίου και τον υφυπουργό Προεδρίας Κ. Βοβολίνη. Ενα δεύτερο σώμα, το «Γνωμοδοτικό Συμβούλιο», αποτελούνταν από τον πρόεδρο της Ακαδημίας, τους πρυτάνεις του Πανεπιστημίου και του ΕΜΠ, το δήμαρχο Αθηναίων, το Γενικό Διευθυντή Αρχαιοτήτων και τον κοσμήτορα της Αρχιτεκτονικής. Στο εγχείρημα μετείχε, με άλλα λόγια, σύμπασα η ανώτατη πολιτική και πνευματική ηγεσία του καθεστώτος.
Για το είδος της προπαγάνδας που συνόδευσε την εξαγγελία, αποκαλυπτικό είναι ένα απόσπασμα από την «Ηχώ των Ενόπλων Δυνάμεων» (3.6.73): «Ο Ναός του Σωτήρος Χριστού, αφ’ ενός μεν υλοποιεί την υπόσχεσιν που έδωσε το Εθνος προς τον Θεό, και αφ’ ετέρου θ’ αποτελέση, μετά την οικοδόμησίν του, το τρίτο αρχιτεκτονικό οικοδόμημα των Αθηνών, μετά τον κλασικό Παρθενώνα και τον Βυζαντινό Λυκαβηττό».
Η επιστημονική κοινότητα των 1.857 ελλήνων αρχιτεκτόνων δεν φάνηκε πάντως να δείχνει τον ίδιο ενθουσιασμό. Τρεις διαδοχικοί διαγωνισμοί «προσχεδίων» και «ιδεών» μεταξύ 1970 και 1973 κατέληξαν σε φιάσκο: παρά τα τεράστια «βραβεία» που τους συνόδευαν (από 300.000 μέχρι 5.000.000 δραχμές, όταν ο μέσος μισθός του ιδιωτικού τομέα ήταν γύρω στις 4.000 δραχμές), οι προτάσεις που υποβλήθηκαν ήταν αντίστοχια 7, 35 και 31. Τελικά και οι τρεις διαγωνισμοί κηρύχθηκαν άγονοι - μάλλον δίκαια, αν κρίνουμε από τις μακέτες που δημοσιεύθηκαν μεταδικτατορικά στο «Αντί» (30.11.74). Ακόμη κι έτσι, 3.650.000 δρχ διανεμήθηκαν σε ελάσσονες «επαίνους».
Απείρως μεγαλύτερη τέχνη επιδείχθηκε στη διασπάθιση των χρημάτων.
Τον Ιούνιο του 1969 ανακοινώθηκε η σύσταση «Ειδικού Ταμείου» για την οικονομική διαχείριση του «τάματος». Σύμφωνα με τον τελικό απολογισμό του που δημοσιεύθηκε μετά την ανατροπή του Παπαδόπουλου («Εστία» 19.1.1974), το «Ταμείο» εισέπραξε συνολικά 453.300.000 δρχ: 45,5 εκατομμύρια ως επιχορήγηση απ’ τον τακτικό προϋπολογισμό, 180 εκατομμύρια από «δωρεές, εισφορές, κλπ» και 230 εκατομμύρια σε δάνεια. Ενα μέρος των «εισφορών» ήταν επίσης δημόσιο χρήμα (η Αγροτική Τράπεζα «πρόσφερε» π.χ. 10 εκατομμύρια), ενώ το υπόλοιπο προήλθε από το υστέρημα του φιλοχρίστου και φιλοθεάμονος κοινού – όπως ο συνταξιούχος δημόσιος υπάλληλος που θυσίασε στο «Τάμα» ολόκληρο το εφάπαξ του (109.455 δρχ), εισπράττοντας «τα συγχαρητήρια του πρωθυπουργού δια του υπουργού Προεδρίας» («Νέα» 31.12.68).
Σύμφωνα ωστόσο με τον ίδιο απολογισμό, το 90% των εσόδων είχε ήδη καταναλωθεί σε απαλλοτριώσεις, «δαπάνες μελετών», προπαρασκευαστικά έργα και «δαπάνες διοικήσεως και λειτουργίας»!
«Φαίνεται ότι ο Ναός του Σωτήρος, που πρόκειται να ανεγερθή πάνω στα Τουρκοβούνια, θα είναι απ’ τους πιο θαυματουργούς στη χώρα μας», σχολίαζαν τις επόμενες μέρες τα «Νέα» (26.1.74). «Γιατί, πριν ακόμα κτισθή, πριν καν γίνουν τα σχέδια για την κατασκευή του, δαπανήθηκαν -λες από θαύμα- τα 406 εκατομμύρια δραχμές από τα 453 εκατομμύρια που είχαν τελικά συγκεντρωθεί. Πάντως κι οι πιο ολιγόπιστοι θαύμασαν το γεγονός ότι με εντελώς κανονικό τρόπο αναλώθηκε ολόκληρο το τεράστιο αυτό ποσόν για ένα έργο του οποίου ακόμα δεν κατάφεραν οι υπεύθυνοι να έχουν ούτε το σχέδιο. [...] Αφού λεφτά δεν υπάρχουν πιά, αφού ούτε καν τα σχέδια του ναού δεν έχουν γίνει ακόμη, η υπόθεση αυτή θα πρέπει να λήξη εδώ και όλοι θα φροντίσουμε να ξεχασθή».
«Ιός».ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΑΠΟΨΗ
Μία απάντηση στην «ανακάλυψη σκανδάλων» της επταετίας
Έντρομο το καταρρέον πολιτικό σύστημα της σάπιας μεταπολιτευτικής χούντας εξαπολύει τα τελευταία σπασμωδικά τινάγματα προ του θανάτου του. Μέσω της δημοσιογραφικής ομάδος «Ιός» της εφημερίδος «Ελευθεροτυπία», προσπαθεί να καλύψη την αγανάκτηση του λαού από το μεταπολιτευτικό όργιο σκανδάλων που οδήγησε στην πλήρη χρεοκοπία και την κηδεμονία της Ελλάδος από το ΔΝΤ, εφευρίσκοντας... σκάνδαλα της 21ης Απριλίου και μάλιστα με τον προκλητικό τίτλο «Εφτά χρόνια αρπαχτή»! Η φαιδρή αυτή προσπάθεια ξεπερνάει τα όρια του θράσους και αγγίζει εκείνα της ύβρεως. Πρόκειται καθαρά για παιδαριώδη αντιπερισπασμό που προσπαθεί απροκάλυπτα να καταπολεμήση την αναπόφευκτη σύγκριση που γίνεται στον λαό, μεταξύ της περιόδου 1967-73, του αλματώδους «οικονομικού θαύματος» (κατά τις εκθέσεις του ΟΟΣΑ της εποχής) και των διεθνών οικονομικών βραβείων (Financial Times 1971 και 1972) από την μία και της μεταπολιτευτικής θεομηνίας της πλήρους οικονομικής και κοινωνικής αποσυνθέσεως και του διεθνούς οικονομικού ελέγχου (ΔΝΤ) από την άλλη. Ανάξιος ο μισθός τους! Και είναι ανάξιος, διότι από τα ίδια τα γραφόμενά τους, τα υποτιθέμενα... «σκάνδαλα» προκαλούν γέλωτα μπροστά σ' εκείνα του Κοσκωτά, της «αγοράς του αιώνα», του χρηματιστηρίου, των ομολόγων, του Βατοπαιδίου κ.ο.κ. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: Υποστηρίζει αρχικά ο «Ιός», ότι τα περί τιμιότητος των Απριλιανών δεν ισχύουν, διότι η μίζερη εικόνα των επιζώντων οφείλεται στο ότι «έχασαν την εξουσία, στερήθηκαν όσα είχαν παράνομα καρπωθεί και υπέστησαν τις οικονομικές συνέπειες της κοινωνικής απομόνωσής τους». Σε όποιον έχει στοιχειώδη κοινό νου, ο ανωτέρω ισχυρισμός θα προκαλέσει τουλάχιστον ειρωνικό μειδίαμα. Ποιος δικτάτωρ στην ιστορία, όταν έχασε την εξουσία, στερήθηκε όσα είχε καρπωθεί; Ουδείς! Ο Παπαδόπουλος και οι συνεργάτες του, εάν είχαν... «καρπωθεί», δεν θα είχαν τραπεζικούς λογαριασμούς στην Ελβετία; Και δεν θα είχαν φύγει από την χώρα, όπως τους προτάθηκε επανειλημμένως για να «καρπώνονται» τα κέρδη τους σε κάποια χώρα της Λατινικής Αμερικής; Και εν τέλει, πού πήγαν τα «κέρδη» τους; Μήπως δημεύθηκαν; Η «μεταπολίτευση» πάντως, δεν βρήκε τίποτε να τους δημεύση. Και μόνον αυτός ο ισχυρισμός καταρρίπτει την όποια αμφισβήτηση της τιμιότητός τους από τον «Ιό».
Κοίτα ποιος μιλάει
Σχεδόν παραδεχόμενος την τιμιότητα των πρωτεργατών της Επαναστάσεως, ο «Ιός» κάνει λόγο για την «οικονομική ευμάρεια πάμπολλων μεσαίων ή πολιτικών στελεχών της». Δηλαδή, δεν έτρωγαν οι ίδιοι, αλλά οι από κάτω... Και φθάνει στο σημείο να ρίχνη μομφή στην «νομική κατασκευή περί στιγμιαίου αδικήματος» που τους άφησε ατιμώρητους... Ήθελε δηλαδή ο «Ιός» οι 120.000 άνθρωποι που διώχθηκαν, να φυλακισθούν κιόλας κατά τα προσφιλή σταλινικά τους πρότυπα. Μα για ποια σκάνδαλα θα έπρεπε να διωχθούν; Είναι πραγματικά κωμική και συγχρόνως επαχθής η πρωτοφανής αυτή προσπάθεια εφευρέσεως «σκανδάλων» με μοναδικούς καρπούς της τις φαιδρότητες του εν λόγω δημοσιεύματος. Σκάνδαλα γι' αυτούς τους κυρίους αποτελούν η επί Κόλλια αύξησις του πρωθυπουργικού μισθού σε μέγεθος λίγο μεγαλύτερο υψηλοβάθμου δημοσίου υπαλλήλου. Αρκεί να δει κανείς τις απολαβές των σημερινών πρωθυπουργών και βουλευτών... Μιλούν για την στεγαστική αποκατάσταση των αξιωματικών! Για τον διορισμό του κουνιάδου του Μακαρέζου, του αειμνήστου Α. Ματθαίου ως υπουργού Γεωργίας - κι ας είχε επιλεγεί εν αγνοία του Μακαρέζου. Μιλούν και για τον αδελφό του Γ. Παπαδοπούλου, Κωνσταντίνου, ο οποίος δεν συμμετείχε ως αδελφός του, αλλά ως πρωτεργάτης αξιωματικός ο ίδιος. Αστειότητες... Η μη εύρεσις πραγματικών «σκανδάλων» οδήγησε τους απελπισμένους συντάκτες του «Ιού» - στο μέσο περίπου του άρθρου - σε περιγραφές της Ντέλας Ρουφογάλη από το βιβλίο της. Τι περιγράφεται εκεί; Πάντως όχι σκάνδαλα ούτε ατασθαλίες. Περιγράφει «κατινίστικα» την παρουσία σε κάποιους γάμους ή δεξιώσεις οικονομικών παραγόντων του τόπου, όπως ο Λάτσης, ο Μποδοσάκης, ο Πάππας, ο Βαρδινογιάννης κλπ. Λες κι αυτό αποτελεί σκάνδαλο και δεν συμβαίνει πάντοτε και παντού. Αναφέρει ακόμη ότι στον αραβώνα της με τον Ρουφογάλη ήλθαν δώρα «καινούριες ανθοδέσμες, φρέσκα ψάρια»! Μέγα σκάνδαλο, όντως! Ή ότι μαζί με την Δέσποινα έμειναν κάποτε στο Intercontinental των Παρισίων, λες και η σύζυγος του πρωθυπουργού της Ελλάδος έπρεπε να μείνει σε κάποιο Motel Γ' κατηγορίας... Τολμά επίσης ο - μάλλον επικίνδυνος για την πνευματική υγεία των αναγνωστών του - «Ιός» να κάνει υπαινιγμούς για κάποιες από τις συμβάσεις εκείνες που αναμόρφωσαν και ανέπτυξαν απ' άκρου εις άκρον την Ελλάδα. Εδώ η πρόκλησις ξεπερνά κάθε όριο. Αναφέρουν την «Litton», που ο Παπαδόπουλος την πέταξε έξω για εθνικούς λόγους (προάσπισις της Κρήτης από ξένα συμφέροντα). Τολμούν να μιλούν για τις συμβάσεις κατασκευής της Εγνατίας Οδού, η οποία εάν δεν μεσολαβούσε η «μεταπολιτευτική» θεομηνία, θα είχε παραδοθεί στην κυκλοφορία από το 1976 (!).
Τα στοιχεία δεν λείπουν
Αξίζει κανείς να δη, πώς διαστρεβλώνουν τα γεγονότα και σε αντιπαραβολή να διαβάση όλο το ιστορικό για τις συμβάσεις της Εγνατίας από το βιβλίο του Ν. Μακαρέζου «Η Οικονομία της Ελλάδος» (σελ 420-428). Τότε θα αντιληφθεί το μέγεθος της συκοφαντίας και μικρότητος των «Ιών». Μιλούν ακόμη και για την όντως εθνική προσπάθεια του Γ. Παπαδοπούλου να κατασκευάσει το τρίτο διυλιστήριο της χώρας, αρχικά με τον Ωνάση και κατόπιν της υπαναχωρήσεως του τελευταίου με τον Ανδρεάδη και τον Λάτση. Το διυλιστήριο που είχε ως στόχο να απεξαρτήσει την χώρα από τον ενεργειακό έλεγχο ξένων και γι' αυτό συνάντησε την αντίθεση των Αμερικανών (Οι ενέργειες ολοκλήρώσεώς του σταμάτησαν επί Ιωαννίδη.). Έχω στα χέρια μου στοιχεία για να αποδομήσω έναν προς έναν τους φαιδρούς τους ισχυρισμούς και εάν προκληθώ θα το πράξω. Θα εχρειάζετο όμως χώρος πολύ μεγαλύτερος μίας στήλης εφημερίδος. Αρκούμαι λοιπόν στο εξής καταλυτικό γεγονός, που εσκεμμένως αποφεύγει ο «Ιός» και που κυριολεκτικά «αποψιλώνει» τα προπαγανδιστικά φληναφήματα
Τζάμπα έψαχνε ο Καραμανλής
Αμέσως μετά την «μεταπολίτευση» με εντολή του Καραμανλή, έμπιστοί του εισαγγελείς άρχισαν μία μακροχρόνια εκστρατεία εξαντλητικής ερεύνης όλων των συμβάσεων υπουργείων, δημοσίων υπηρεσιών κλπ., με σκοπό την ανεύρεση «σκανδάλων της χούντας». Το αποτέλεσμα συγκλονιστικό: 340 και πλέον βουλεύματα από αδιάβλητους δικαστικούς - μη έχοντες καμμία σχέση με την 21η Απριλίου - που αντί της επιδιωκομένης σπιλώσεως κατέληξαν σε ύμνους, όπως η «διαχείρισις του δημοσίου χρήματος υπήρξεν υποδειγματική» μέχρι και «η έρευνα όχι απλώς δεν απέδειξεν ουδέν το επιλήψιμον αλλά αποτελεί τίτλον τιμής διά τους ερευνωμένους»! Όλα τα βουλεύματα λοιπόν, υπήρξαν όχι απλώς απαλλακτικά αλλά και υμνητικά, χωρίς να βρουν - προς απογοήτευση των λασπολόγων που εκκίνησαν τις διαδικασίες - ούτε ένα μικρό σκάνδαλο καθ' όλην την επταετία. Τα βουλεύματα αυτά υπάρχουν και θα δημοσιευθούν όποτε χρειαστεί. Απελπισμένοι και καταϊδρωμένοι οι συντάκτες του «Ιού», που δεν μπόρεσαν με τα ανωτέρω να βρουν ένα σοβαρό «σκανδαλάκι» της «Χούντας», κατέφυγαν στο γνωστό τροπάριο, την ξαναζεσταμένη σούπα των... «κρεάτων του Μπαλόπουλου» και του «τάματος του έθνους». Ιδού όμως τι κάνει η άγνοια. Δεν γνωρίζουν λοιπόν, ότι ο Ιωαννίδης εκκίνησε την διαδικασία διώξεως του Μπαλόπουλου, όχι διότι υπήρχε σκάνδαλο, αλλά διότι ήθελε να εκδικηθεί τον παλαιό συμμαθητή του για παλαιότερο περιστατικό. Το πιο σημαντικό όμως είναι, ότι το 1978 ο υποτιθέμενος υφιστάμενος του Μπαλόπουλου, που υποτίθεται ότι κατ' εντολήν του προκάλεσε το... «σκάνδαλο» αθωώθηκε πανηγυρικά. Την ίδια μάλιστα ημέρα της αθωώσεώς του, 4 Μαρτίου 1978, ο Μπαλόπουλος από την συγκίνησή του βρέθηκε νεκρός στο κελί του. Ήταν ο πρώτος νεκρός από τους φυλακισμένους πρωτεργάτες της επαναστάσεως. Όσο για το «τάμα του έθνους», ας μην προκαλούν. Τα χρήματα μέχρι την «μεταπολίτευση» ήσαν άθικτα. Κι ως διά μαγείας εξαφανίσθηκαν, όταν τα «καρπώθηκαν» κάποιοι επιτήδειοι της μεταπολιτευτικής χούντας. Πεινασμένοι από τα επτά χρόνια απουσίας τους επέπεσαν για 36 συναπτά χρόνια αρπαχτής ως λύκοι στις σάρκες της Ελλάδος, οδηγώντας την στην σημερινή εξαθλίωση και καταστροφή, μη φοβούμενοι ούτε καν την ιεροσυλία που διέπραξαν προς το τάμα των αγωνιστών του '21 για την απελευθέρωση του γένους. (Και γι' αυτό υπάρχουν τα στοιχεία...) Είναι σαφές τι επιχειρεί να κάνει ο «Ιός». Είτε χούντα είτε επανάσταση είτε δικτατορία, το βέβαιο είναι ότι το καθεστώς της επταετίας είχε αν μη τι άλλο ευγενή κίνητρα για την κατάληψη της εξουσίας. Πολλώ δε μάλλον δεν είχε στόχο τον πλουτισμό των συντελεστών του ούτε και την εξυπηρέτηση κάποιων ολίγων ημετέρων. Γιατί ημέτεροι ήταν όλος ο ελληνικός λαός, που προς έκπληξιν κάποιων σιγοψιθυρίζει μετά από τόσα χρόνια το «πού ‘σαι Παπαδόπουλε». Σήμερα, που αποκαλύπτεται ότι μοναδικό κίνητρο για τους επί τριακονταπενταετίας διαχειριστές της εξουσίας ήταν να διυλίσουν τον πλούτο που κληρονόμησαν με τα γεμάτα ταμεία των «επτά ετών αρπαχτής», χωρίς ίχνος πατριωτισμού, χωρίς ίχνος ντροπής αλλά και αξιοπρέπειας, κάποιοι δεν διστάζουν να επιζητήσουν το άλλοθί τους. Συγχαρητήρια...
Μάνος Ν. Χατζηδάκης
στορία του υψηλότερου λόφου της Αθήνας Γνωστός ως ΤΟΥΡΚΟΒΟΥNΙΑ , ΛΥΚΟΒΟΥΝΙΑ, ΛΟΦΟΣ ΑΓΧΕΣΜΟΥ , ΑΤΤΙΚΟ ΑΛΣΟΣ. Ποιοί ήταν
